Cuộc Cách Mạng Hợp Hiệp 1891-1892: Bùng nổ của Chủ Nghĩa Quốc Gia Iran và Thách Thức Trước Quyền Lợi Ngoại Bang

Trong lịch sử phong phú và đầy biến động của Iran, một sự kiện nổi bật đã định hình chiều hướng đất nước này trong thế kỷ 20: Cách mạng Hợp Hiệp năm 1891-1892. Cuộc cách mạng này là một cuộc đấu tranh dữ dội chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của các cường quốc phương Tây, đặc biệt là Anh và Nga, và đã đánh dấu sự trỗi dậy của chủ nghĩa quốc gia Iran.

Vào thời điểm đó, Iran đang trải qua giai đoạn khó khăn. Nước này bị kìm hãm bởi những bất đồng chính trị nội bộ, tham nhũng lan man và một nền kinh tế lạc hậu.

Thêm vào đó, Anh và Nga đang cạnh tranh nhau để kiểm soát Iran về mặt chiến lược và kinh tế. Hai đế quốc này đã áp dụng các biện pháp như ký kết các hiệp ước không công bằng, chiếm đoạt tài nguyên tự nhiên và can thiệp vào chính trị nội bộ của Iran.

Trong bối cảnh đầy thách thức này, một nhà cải cách lỗi lạc đã nổi lên: Vauhân bin Jafar, sau này được biết đến với danh hiệu Mirza Vauhân.

Mirza Vauhân là một nhà tư tưởng và chính trị gia có tầm nhìn xa trông rộng. Ông nhận ra mối đe dọa nghiêm trọng mà ảnh hưởng của các cường quốc phương Tây mang lại cho Iran và kêu gọi sự thống nhất dân tộc để đối phó với nó. Ông tin rằng Iran cần hiện đại hóa và củng cố quyền lực của chính phủ trung ương để chống lại sự xâm nhập của nước ngoài.

Thế nào Mirza Vauhân đã tạo nên cuộc Cách mạng Hợp Hiệp?

Mirza Vauhân đã thành lập một tổ chức bí mật mang tên “Hiệp hội Những Người yêu Quốc Gia” (Society of Patriots) vào năm 1890. Tổ chức này tập hợp các trí thức, thương gia và giới trẻ có tư tưởng tiến bộ, khao khát độc lập và tự chủ cho đất nước.

Mirza Vauhân đã sử dụng báo chí và những bài diễn văn đầy sức thuyết phục để truyền bá thông điệp về chủ nghĩa quốc gia Iran. Ông chỉ trích sự bất công của các hiệp ước với Anh và Nga, tố cáo tham nhũng và kêu gọi mọi người đoàn kết chống lại sự xâm lược của ngoại bang.

Cuộc cách mạng bùng nổ vào năm 1891, với những cuộc biểu tình và bãi công lan rộng trên khắp đất nước. Người dân Iran đã đứng lên đòi quyền tự quyết, phản đối sự can thiệp của các cường quốc phương Tây và yêu cầu chính phủ cải cách.

Các cuộc biểu tình đã buộc nhà vua Nasser al-Din Shah phải ban hành một hiến pháp mới vào năm 1891. Huyện pháp này tuy không hoàn hảo, nhưng nó là một bước tiến quan trọng trên con đường dân chủ hóa Iran.

Tuy nhiên, cuộc cách mạng cũng gặp phải những thách thức lớn. Anh và Nga đã sử dụng mọi biện pháp để đàn áp phong trào, bao gồm cả việc gửi quân đội đến Iran để duy trì trật tự.

Sau đó, Mirza Vauhân bị bắt giam và sau này bị xử tử vào năm 1909.

Di sản của Mirza Vauhân:

Mặc dù cuộc cách mạng đã thất bại về mặt quân sự, nó đã mang lại những kết quả quan trọng về mặt lịch sử:

• Thức tỉnh tinh thần dân tộc: Cuộc cách mạng Hợp Hiệp đã đánh thức tinh thần yêu nước và chủ nghĩa quốc gia trong lòng người dân Iran. Nó là tiền đề cho các phong trào đấu tranh giải phóng của Iran trong thế kỷ 20.
• Chuyển biến chính trị: Cuộc cách mạng đã thúc đẩy sự cải cách chính trị ở Iran, dẫn đến việc ban hành hiến pháp đầu tiên và sự hình thành quốc hội.

Mirza Vauhân được coi là một trong những anh hùng dân tộc vĩ đại nhất của Iran. Ông là một nhà tư tưởng lỗi lạc và một người lãnh đạo kiệt xuất đã truyền cảm hứng cho thế hệ sau với tầm nhìn xa trông rộng và lòng yêu nước sâu sắc.

Bảng tóm tắt các sự kiện quan trọng:

Hệ quả của Cách mạng Hợp Hiệp:

• Thức tỉnh tinh thần dân tộc.

• Thúc đẩy sự cải cách chính trị.

• Trải đường cho các phong trào đấu tranh giải phóng của Iran sau này.

Cuộc cách mạng của Mirza Vauhân là một mốc son quan trọng trong lịch sử Iran. Nó là minh chứng cho sức mạnh của tinh thần dân tộc và lòng yêu nước, đồng thời là lời cảnh tỉnh về những nguy hiểm mà sự xâm nhập của các cường quốc ngoại bang mang lại.

Dù đã thất bại về mặt quân sự, nhưng di sản của Mirza Vauhân và Cách mạng Hợp Hiệp vẫn sống mãi trong tâm trí người dân Iran, như một nguồn cảm hứng bất tận cho các thế hệ sau.